امروز مطلبی به دستم رسید که به درست فارسی نوشتن در دنیای Web می پرداخت . به نظرم رسید که میتواند برای اعضای این انجمن نیز مفید باشد. چون به نوعی خود من هم مخاطب این مطلب بودم.
مثلا در مطالب خودم به جای ISA ایزا , و به جای DHCP ، دی اچ سی پی می نوشتم و تو خود بخوان حدیث ....
نمیدونم در مورد مطالب اینجا نیز صدق می کند یا خیر .
دوستان نظر خودشون رو حتما بنویسند
مثل آدم فارسی بنویسیم
این*روزها تحلیل*هایِ وبلاگ*نویسانِ مختلف از اوضاعِ وبلاگستان و استدلال*هایشان برایِ به*سامان یا نابه*سامان تصویر کردنِ این*شهرِ مجازی زیاد منتشر و [خوش*بختانه] با توجهِ درخوری هم روبه*رو می*شود. این*مورد را بیان کردم تا بگویم که*این مطلب ربطی به*تحلیلِ اوضاعِ وبلاگستان ندارد؛ هرچند که*مرتبط ساختنش هم کارِ سختی نیست!
راستش را بخواهید، بعد از خواندنِ چند مطلب از عزیزانِ وبلاگ*نویس -که می*توان مطالبِ مذکور را از لحاظِ ادبی، در شمارِ مزخرف*ترین مطالبِ بشری جای داد- تصمیم به*نوشتنِ این*مطلب کردم. در این*مطلب چند نکته را که*از نظرِ من از مهم*ترین نکات برایِ نوشتنِ به*زبانِ فارسی هستند، بیان می*کنم؛ لهذا اگر خود وبلاگ*نویس هستید و فکر می*کنید به*خوبی فارسی می*نویسید، نیازی به*خواندنِ این*نوشته ندارید، هر چند مرورِ آن قواعد هم چندان بی*فایده نیست!
۱- با خودتان مشخص کنید که می*خواهید «گفتاری» بنویسید یا «نوشتاری»!
من - به*عنوانِ یک خواننده- طرزِ خواندن و زاویه*یِ دیدِ خود را هنگامی که به*یکی از دو شیوه*یِ نگارشیِ فوق می*رسم، تغییر می*دهم. موردِ «گفتاری» بیشتر به*دردِ مطالبِ غیرِجدی می*خورد و من از یک نوشته به*شیوه*یِ گفتار، انتظارِ به*چالش* کشیده*شدن یا برخورد با مفاهیم عمیق و تحلیلاتِ بدیع را ندارم؛ امّا حکایتِ شیوه*یِ «نوشتاری» چیزِ دیگری*ست. در شیوه*یِ نوشتاری شما باید بی*خیالیِ متعلّقِ به*شیوه*یِ «گفتاری» را کنار بگذارید، این*نوشته*ها معمولاً جدی هستند و می*خواهند مفهومی را منتقل کنند. قبل از این*که بخواهید مطلبی را بنویسید، باید با خود قرار بگذارید که تمایل به*نوشتن کدام شیوه را دارید؟ باید فقط یکی از آن دوتا را انتخاب کنید و آن*مطلب را بنویسید؛ مطمئن باشید که آمدنِ یک عدد «رو» به*جایِ «را» در یک*جمله*یِ فوقِ ادبی، تنها تمسخرِ مخاطب را به*دنبال خواهد داشت. توصیه*یِ من این*است که*یکی از این*شیوه را انتخاب کنید و تمامِ مطالبتان را با همان شیوه بنویسید تا که*هم تمرین کرده*باشید و هم از سرگیجه*یِ احتمالیِ خوانندگانِ مبارک جلو*گیری.
ضمناً بهتر است از هرشیوه مطابقِ کاربردِ* معمولِ آن استفاده کنید، وگرنه تشریحِ «تاریخ*چه*یِ همراهیِ کمال و وجود در فلسفه و نظرِ حضرتِ کانت در این*باره» را اگر به*صورتِ گفتاری انجام دهید و درعوض قرارِ ملاقاتِ عاشقانه***یِ خود را به*صورتِ نوشتاری بنویسید، هیچ*اشکالی ندارد! امّا بهتر است همیشه شیوه*یِ نوشتاری اتخاذ کنید و تنها «نقل*قول»ها را درصورتِ لزوم، گفتاری بنویسید. یک*نکته*یِ دیگر هم در این*زمینه باید اضافه کنم و آن این*هست که*شیوه*یِ نوشتاریِ خود را می*توانید بسیار دورتر از شیوه*یِ گفتاری انتخاب نکنید، یا هم آن*را تا مرحله*یِ باستانی به*عقب ببرید؛ همه*چیز بستگی به*روحیّاتِ شما و نوعِ مطلبتان دارد.
۲- انتخابِ دایره*یِ لغویِ صحیح:
اگر شیوه*یِ خود را «نوشتاری» انتخاب کرده*باشید و من هم فرض می*کنم که کرده*اید، به*این قدم می*رسید. به*نظرِ من این*قدم، مهم*ترین قدم است. شما باید لغاتِ مناسبِ نوشته*یِ خود را انتخاب کنید و آن*ها را در نوشته*یِ خود به*کار ببرید امّا همه*چیز بستگی به*نوشته*یِ شما دارد. شما باید درنظر بگیرید که* به*کاربردنِ «استنطاق» مناسب*تر است یا «بازجویی»، به*کار بردنِ «استفسار» بهتر است یا «تفسیر کردن» و قس*علی*هذا. بهتر است به*مسئله*یِ لغاتِ خارجی هم اشاره کنم. اگر در مطلبِ خود از جمله*هایی مثلِ:« بچه*ها رفتند Paper دادند به*استاد.» یا « .. بعد از ده سال نمی*تونی afford کنی.» استفاده می*کنید، بهتر است با خودتان دوباره فکر کنید که می*خواهید اصلاً «فارسی» بنویسید یا «انگلیسی»؟! این «فارگلیسی»نوشتن هر دو زبان را به*گند می*کشد. قبول دارم که*هدفِ زبان ارتباط برقرار کردن است و تازه از طرف*دارانِ جدیِ «جهانِ تک*زبانی» هم هستم؛ امّا این فارگلیسی هیچ*کدامشان نیست و بیشتر شبیهِ زبانِ میمون*ها در برابرِ انسان*هاست، مثل این*است که* بازیکنِ خطِ حمله*یِ فوتبال، توپ را به*دستش بگیرد و با مشت و لگد به*جانِ دروازه*بان بی*افتد و بعداً توپ را در دروازه*یِ خودی بندازد،* بعد بگوید:«خب هدفِ فوتبال مگر گل*زدن نیست؟»
یکی از نکاتِ دیگری که*باید این*وسط بیان کنم، مسئله*یِ زبانِ عربی در فارسی*ست. اگر در زبانِ فارسی بالا و پایین بروید - علاوه*بر ماست و دوغ!- زبانِ عربی را مشاهده می*کنید. لغاتِ این*زبان - که چون زالو، خونِ من و امثالِ مرا در دبیرستان نوشیده*است! - در فارسی به*شدّت مشاهده می*شود. شاید اگر دو قرن سکوتی در کار نبود، این طرزِ سخن*گفتن را «عربارسی (عربی + پارسی)» می*خواندند و مثلِ «فارگلیسی» پدرش را در می*آوردند! امّا این*طور نشد و امروزه در زبانِ فارسی، لغاتِ عربی فراوان است. استفاده*یِ از آن*ها - همان*طور که بنده به*شدّت استعمالشان می*کنم!- اشکالی ندارد و فکر می*کنم افرادی که این*لغات را با واژه*یِ عجیب عوض و از آن*ها استفاده می*کنند یا با زامبی*سازیِ لغاتِ باستانی، به*قولِ خود «پارسیِ پاک» و سره سخن می*گویند، دچارِ بی*کاریِ مفرط هستند؛ در عوض بهتر است علمِ خود را بچسبید تا انتقالِ یک*سویه*یِ علم - و متعاقباً لغات - متوقف شود! از بحث دور شدیم، بگذریم ...
۳- املایِ صحیحِ کلمات:
قدمِ بعدی برایِ فارسی*نویسی بعد از انتخابِ لغاتِ صحیح، اطمینان یافتن از درستیِ املایِ آن*هاست. این*قدم را باید به*خوبی بردارید.همیشه از صحیح*بودنِ املایِ لغاتِ خود مطمئن باشید. مثلاً همیشه بدانید که«توجیه» با «هـ» است نه*با «ح»! «مثلاً» را «مثلن» یا «مصلا» ننویسید. برایِ اطمینان یافتن از صحیح بودنِ املا می*توانید به لغت*نامه*یِ دهخدا مراجعه کنید. علاوه براین، باید حواستان به*لغاتِ دخیل در زبانِ فارسی هم باشد. مثلاً شما مجاز هستید برایِ اوّل تشدید بگذارید، امّا برایِ دوم و سوم خیر؛ شما مجاز هستید که*بگویید «اوّلاً» و «ثانیاً» و «ثالثاً»، امّا مجاز به*استفاده از «دوماً» و «سوماً» نیستید و امثالهم. مطمئناً همه*یِ شما این*نکات را می*دانید و با دقتِ بیشتر می*توانید آن*ها را رعایت کنید.
۴-به*کار گرفتنِ نیم*فاصله:
در زبانِ انگلیسی تنها عاملِ جدا*سازیِ لغاتِ وابسته در یک*جمله، فاصله است. مثلاً در "an apple" تنها یک فاصله*یِ کامل میانِ "an" و "apple" وجود دارد، امّا در فارسی عاملِ دیگری هم وجود دارد به*نامِ «نیم*فاصله»(۱) که همه*یِ ما آن*را در نگارشِ خود رعایت می*کنیم، امّا هنگامِ تایپ*کردن، کمتر این اتفاق می*افتد. مثلاً به*جمله*یِ زیر - در دو حالت، با رعایتِ نیم*فاصله و بدونِ آن- توجه کنید:
- روز پنج شنبه، کتاب ها و برگه های دانش آموزان و مقاله ی معلمشان را به مدرسه باز خواهم گرداند.
- روز پنج*شنبه، کتاب*ها و برگه*های دانش*آموزان و مقاله*ی معلمشان را به*مدرسه باز خواهم گرداند.
تفاوت را احساس می*کنید؟ نیم*فاصله در مواردِ متعددی به*کار می*رود، مثلاً در میانِ کلماتِ مرکب، برایِ چسباندنِ اجزایِ افعال یا افعالِ مرکب به*هم، چسباندنِ حروفِ اضافه به*کلمه*یِ بعد از خود، چسباندنِ «ی» به*کلماتِ مختوم به«هـ» و الخ. قاعدتاً نیم*فاصله باید با Shift + Space اجرا شود. امّا در ویندوز به*علّتِ استاندارد نبودنِ صفحه*کلیدش، نیم*فاصله ممکن است با Ctrl+Shift+2 یا Alt+0157 اجرا شود. شما می*توانید با نرم*افزارِ Tray Layout، کلیدهایِ نیم*فاصله را در ویندوز تصحیح کنید. البته با این*کار هنوز هم صفحه*کلیدتان استاندارد نمی*شود. صفحه*کلیدِ استانداردِ فارسی - که*متأسفانه در ویندوز استفاده نمی*شود، امّا در توزیع*هایِ گنو/لینوکس استفاده می شود - به*این صورت است:
همان*طور که*مشاهده می*کنید، مکان*هایِ «پ» و «ئ» و «أ» و کلاً همه*شان نسبت به*ویندوز بهبود یافته*اند. شاید در ابتدا، چنین صفحه*کلیدی گیج*کننده به*نظر برسد، امّا چند ساعت بعد حتماً با آن لذّت خواهید برد. پس از اجرایِ این*صفحه کلید، دیگر «ي» و «ك» عربی را در متون*ِ خود نخواهید دید، می*توانید با تعویضِ زبان، نحوه*یِ نگارشِ اعداد را هم عوض کنید و الخ. روشِ پیاده*سازیِ این*صفحه*کلید در ویندوز را به*نقل از ویکی*پدیا (+) در این*جا می*آورم:
- صفحه*کلید استاندارد فارسی را از این*جا(+) دریافت کنید و زیپش را باز کنید و محتویاتش را جایی ذخیره کنید. به*محل ذخیره بروید و روی setup.exe دوکلیک کنید.
- باید سیستم*عامل را برای پشتیبانی کامل از زبان*های شرقی آماده کنید. دکمهٔ Start (معمولا در گوشه*ی چپ در پایین صفحه*ی نمایش) را فشار دهید. فهرستی باز می*شود، گزینه*ی Control Panel را انتخاب کنید.
- پنجره*ی جدیدی باز می*شود که بنا به*ترجیحات قبلی چیدمان مختلفی خواهد داشت. به دنبال نماد Date, Time, Language, and Regional Options بگردید و با دوبار کلیک آن را باز کنید. اگر این نام را پیدا نکردید به*قدم بعدی بروید.
- نماد Regional and Language Options را پیدا کنید و آن را باز کنید.
- اگر قادر به نوشتن فارسی نبودید (حتی با صفحه*کلیدی غیراستاندارد)، ستون Languages را فشار دهید. کنار Install files for complex scripts and right-to-left languages (including Thai) ضربدر بزنید. در این مرحله ممکن است به سی*دی سیستم*عامل برای بار گذاری برنامه نیاز باشد که طی پیغامی آن خواسته می*شود و باید سی*دی سیستم*عامل را در رایانه برای ادامه قرار داد. و پس از آن، در بعضی موارد ممکن است سیستم*عامل بخواهد که رایانه را باز آغاز (restart) کند، موافقت کنید و بعد از راه*اندازی دوباره مراحل یک تا سه را دوباره دنبال کنید.
- در همان ستون Languages دکمه*ی Details... را فشار دهید.
- اگر وضعیت صفحه*کلیدها مانند تصویر روبه*رو نبود، دکمه*ی Add را فشار دهید. در زیر جملهٔ Input language فهرستی وجود دارد، آن را فشار دهید. انتخاب*های Farsi را مشخص کرده و از آن میان Persian Experimental Standard را انتخاب کرده و OK را فشار دهید. با فشار دادن چندبارهٔ OK باقی پنجره*ها را ببندید. اگر تا این مرحله رایانه را باز آغاز نکرده*اید آن را انجام دهید.
- بهتر است صفجه*کلید (غیر استاندارد) قبلی را حذف کنید. اگر نغییر در صفحه*کلید را پس از گذارندان تمامی این مراحل نمی*توانید ببینید، کافی است باز آغاز (restart) کنید.
۵- نشانه*گذاریِ صحیح:
به*کاربردنِ نشانه*هایِ «،» و «؛» و «.» و «؟» و «!» برایِ تسهیل در انتقالِ مفاهیم، الزامی هستند. نشانه*یِ «،» زمانی استفاده می*شود که در یک*جمله نیازی به*مکث وجود داشته*باشد یا توضیحی - خواه یک*اسم و خواه یک*جمله - بیاید و امثالهم. نشانه*یِ «؛» بینِ دو جمله می*آید که*در نگاهِ اوّل به*هم مرتبط نیستند، امّا وقتی با هم خوانده*شوند، از لحاظِ معنایی به*هم ارتباط پیدا می*کنند. کاربردِ بقیه*شان هم که*مشخص است!! به*خاطر داشته*باشید که قبل از هر یک ازین نشانه*ها، نباید هیچ*فاصله*ای وجود داشته*باشد، امّا بعد از آن باید یک*فاصله*یِ کامل بیاید. ضمناً اصلِ «لاتسرفو» در این*جا هم پیاده می*شود که*اگر نشود، با کلّه به*جهنمی از آشوبِ ادبی پرتاب می*شوید که*تمامیِ این*نشانه*ها بی*فایده می*گردند!
در وبلاگ*ها نوعِ دیگری از نشانه*گذاری نیز مطرح می*گردد: شکلک*ها! به*شخصه استفاده از ([ نیش*خند]) را نسبت به ( ) در متن - و نه در قسمتِ نظرات- ترجیح می*دهم، امّا باز هم همه*چیز بستگی به*خودتان دارد. البته باز هم اسراف نکنید! مثلاً ( ))))))) ) یعنی چه؟! (۲) به*قولِ نون*وا «نشان از هرز بودن دکمه پرانتز کیبوردشان دارد»!(+)
۶- کمی ادبی*تر:
هنگامِ نوشتن به*کلاهِ (!) الف «آ»، «أ» در لغاتی مثلِ متأسفانه، «ً» در لغاتی مثلِ فعلاً و امثالهم بیشتر توجه شود. هرگز از «ي» و «ك»یِ عربی استفاده نشود، هرچند که*تفاوتِ چندانی با نوعِ فارسی*شان ندارند.
---
نکته: حتماً بعد از نوشتنِ مطلبی، چند بار آن*را بخوانید و مطمئن باشید که شکافی خواهید یافت که*نیاز به*ویرایش دارد!
---
توضیحات:
(۱): البته نیم*فاصله لغتِ صحیحی نیست و صحیحش «فاصله*یِ صفر» یا ZWNJ می*باشد.
(۲): در این*مورد، من [قهقهه*یِ مستانه و چه*بسا شیطانی] را ترجیح می*دهم!
***
منبع
موضوعات مشابه: